George Edward MOORE, FARSÇA’da

George Edward MOORE, FARSÇA’da

Çağdaş İngiliz filozoflarından G.E. Moore (ölümü: 1958), analitik felsefenin kurucularından biri olup idealist felsefeye düşmanlığı ve ‘sağduyu (:commonsense)’ felsefesini savunmasıyla meşhurdur. Cambridge Üniversitesi’ndeki öğretim üyeliğinin yanı sıra, 1921-1947 yılları arasında meşhur felsefe dergisi MİND’ın editörlüğünü de yapmıştır.  

Moore’un, felsefeye en büyük katkısı, AHLAK FELSEFESİ ALANINDA olup bu konudaki en meşhur ve önemli eserleri ise, Ahlakın İlkeleri (:PRINCIPIA ETHICA, ilk baskı: 1903) ve Ahlak (:ETHICS, İlk baskı: 1912)) adlarını taşımaktadır.

Moore’un ahlak felsefesi genellikle, ‘ahlaki sezgicilik (:ethical intiutionism)’ olarak vasıflandırılmaktadır. Bunun yanı sıra, Batı düşüncesinde David Hume (ölümü: 1776)’dan beri tartışılan meşhur olgu-değer sorununu ‘doğalcı yanılgı (:naturalistic fallacy)’ diye anlandıran da odur. 

Moore’un ahlak görüşlerini işlediği isimleri anılan iki eser de, FARSÇA’ya tercüme edilmiştir. 

Bunlardan ilki, asıl özgün ismi Principia Ethica olan Ahlakın İlkeleri adlı eserin (Cambrigde-1960, Cambridge University Press, XXVIII, 232 s.), Farsça’ya yine aynı anlama gelen ‘MEBÂNÎY-i AHLÂK adıyla, Gulam-Hüseyn Tevekkülî ve Ali Asgerîy-i Yezdî tarafından tercüme edilmiştir (Tahran-1388 hicri şemsi/2004 miladi, Pejûheşgâh-ı Ulûm-ı Ferheng-i İslâmî, 415 s.). Tercümenin başındaki yaklaşık üç sayfalık mütercimler tarafından yazılmış takdim yazısında, müellif ve tercüme edilen eseri hakkında bilgi verilmektedir. Tercümenin sonunda ise, yaklaşık on buçuk sayfa tutan Farsça-İngilizce lugatçe bulunmaktadır. 

Moore’dan Farsça’ya tercüme edilen yukarıda adı anılan ikinci eser ise birincisine göre daha küçük hacimdedir  (Ethcis, London-, Oxford Universty Press, 1969, 110 s.). Bu eserin Farsça’ya tercümesi, İsmail Saadet tarafından yapılmıştır (Tahran-1366 hicri şemsi/1988 miladi, Şirket-i İntişârât-ı İlmî ve Ferhengî, 12, 186 s.). Bu tercümenin baş kısmında da, mütercim tarafından kaleme alınmış yaklaşık üç sayfalık takdim yazısında müellif ve tercüme edilen eser tanıtılmaktadır. 

Moore’un haklarında kısaca bilgi verilen iki eserinin de, -bildiğimiz kadarıyla- Türkçe’ye tercüme edilmediğini dikkate aldığımızda, İran’daki felsefe yayınları hakkında önemli bir ipucu elde etmiş oluruz. 

 ----

Harun Anay/19.02.2014

harunanay.blogspot.com

facebook.com/hasimharun.anay

facebook.com/HarunAnay

twitter.com/HarunAnay

---